تصفیه فاضلاب فرآیندی است که طی آن پساب های خانگی و صنعتی تصفیه و گند زدایی می شوند و قابلیت استفاده مجدد و حتی قابلیت شرب پیدا می کنند. با تصفیه فاضلاب تمامی باکتری ها، آلاینده ها، سموم، آلودگی ها و مواد شیمیایی از بین می رود و آب برای استفاده مجدد آماده می شود.
در برخی از کشورهای پیشرفته، یک تصفیهٔ اولیه روی پساب صنعتی انجام میشود تا بار آلودگی آن را پیش از مخلوط شدن با فاضلاب خانگی کاهش دهد. این فرایند، تصفیه فاضلاب صنعتی نامیده میشود. پساب صنعتی ممکن است حاوی موادی باشد که با روشهای معمول تصفیه، زدوده نشوند. همچنین یکنواخت نبودن جریان پساب صنعتی به دلیل چرخههای تولید، میتواند تنظیمات تصفیهٔ بیولوژیکی از جمله فرایند لجن فعال را به هم بریزد.
گندانبار یا سپتیک تانک را میتوان از یکی از اجزاء ابتدایی و کلیدی سیستمهای تصفیه فاضلاب به حساب آورد. در اصل تانک برای متقاضیانی که امکان فضایی یا امکان مالی اجرای تصفیه خانه فاضلاب را ندارند، کاربرد دارد. داخل سپتیک تانکها با توجه به زمان ماند فرایندهای فیزیکی و بیولوژیکی تصفیه فاضلاب انجام میگیرد.
سپتیک تانکها از جنسهای بتنی، پلی اتیلنی، فایبرگلاس میباشند کار سپتیک تانک پلی اتیلن تصفیه میکروبی فاضلاب به کمک فرایندهای تهنشینی T شناورسازی و بیولوژیکی روی آن میباشد و همچنین جلوگیری از کور شدن سوراخهای چاههای جذبی که پذیرنده فاضلاب هستند.
مخزن سپتیک یک محفظه زیرزمینی ساخته شده از بتن، فایبرگلاس یا پلاستیک است که از طریق آن فاضلاب خانگی (فاضلاب) برای تصفیه اولیه جریان مییابد. فرایندهای تهنشینی و بی هوازی، مواد جامد و مواد آلی را کاهش میدهد، اما بازده تصفیه فقط متوسط است (که به آن «تصفیه اولیه» گفته میشود).
سیستمهای سپتیک تانک نوعی تأسیسات فاضلاب در محل ساده (OSSF) است. میتوان از آنها در مناطقی که به سیستم فاضلاب متصل نیستند مانند مناطق روستایی استفاده کرد. پساب مایع تصفیه شده معمولاً در یک قسمت تخلیه میشود، که این امر تصفیه بیشتری را فراهم میکند. وگرنه، آلودگی آبهای زیرزمینی ممکن است رخ دهد و میتواند یک مشکل باشد.
اصطلاح “سپتیک” به محیط باکتریایی بی هوازی گفته میشود که در مخزن ایجاد میشود و پسابهای تخلیه شده در مخزن را تجزیه میکند. فرایندهایی که انجام میگردد، شامل فرایندهای تهنشینی، شناور سازی، فرایندهای بیهوازی بیولوژیکی میباشند. با انجام فرایندهای مذکور بخش بزرگی از آلودگی موجود در فاضلاب داخل سپتیک تانک کاهش مییابد. به دلیل جلوگیری از اختلال در عملکرد سپتیک تانک بهتر است از ورود مواد زیر به داخل سپتیک تانک جلوگیری به عمل آید:
- روغن و چربیها
- الیافهای کاغذی
- پوشک و پد بهداشتی
- موادی نظیر حلالها، رنگها، سموم کشاورزی و شیمیایی
پکیج تصفیه فاضلاب دستگاهی است که پساب خروجی از مجتمعهای مسکونی، ادارای، تجاری، بیمارستان و… را دریافت نموده سپس با تجمیع چندین عملیات تصفیه فیزیکی، شیمیایی، بیولوژیکی و هوادهی مواد آلی و بیماریزای موجود در فاضلاب این واحدها را کاهش داده یا حذف مینماید.